NanoKnife – wskazania, przeciwwskazania i możliwe powikłania zabiegu
Technologia NanoKnife (IRE – Irreversible Electroporation) to przełom w leczeniu trudnych, nieoperacyjnych nowotworów. Daje szansę pacjentom, którzy nie kwalifikują się do klasycznego leczenia chirurgicznego, chemioterapii czy radioterapii.
Ale nie każdy może być poddany tej terapii.
W tym artykule znajdziesz:
Dla kogo jest przeznaczony NanoKnife (wskazania),
Kiedy nie można go wykonać (przeciwwskazania),
Jakie są możliwe powikłania i skutki uboczne.
Czym jest NanoKnife?
NanoKnife to nowoczesna metoda nieodwracalnej elektroporacji, w której komórki nowotworowe są niszczone za pomocą krótkich, intensywnych impulsów prądu elektrycznego. Prąd tworzy mikropory w błonie komórkowej, prowadząc do śmierci komórki, przy jednoczesnym zachowaniu struktury otaczających tkanek – naczyń krwionośnych, przewodów żółciowych, nerwów.
Zabieg odbywa się pod kontrolą USG, tomografii komputerowej (CT) lub rezonansu magnetycznego (MRI), najczęściej w krótkim znieczuleniu ogólnym.
Wskazania do zabiegu NanoKnife
NanoKnife znajduje zastosowanie u pacjentów z nowotworami nieoperacyjnymi lub po niepowodzeniu innych terapii, zwłaszcza gdy guz sąsiaduje z ważnymi strukturami anatomicznymi.
Typowe wskazania kliniczne:
1. Nowotwór trzustki
Rak trzustki, lokalnie zaawansowany, nieoperacyjny,
Guz otaczający naczynia (np. żyłę wrotną, tętnicę krezkową),
Pacjenci z zachowaną funkcją narządu, bez przerzutów.
2. Rak prostaty
Nowotwór ograniczony do gruczołu,
Mężczyźni, którzy chcą uniknąć radykalnej prostatektomii i zachować funkcje seksualne,
Wybrane przypadki nawrotu po radioterapii (tzw. salvage IRE).
3. Zmiany wątroby i nadnerczy
Guzy w trudnej lokalizacji, blisko naczyń, dróg żółciowych, nerwów,
Rak wątrobowokomórkowy (HCC), przerzuty do wątroby (np. z jelita grubego).
4. Nerki
Guzy w miejscach trudno dostępnych dla klasycznej chirurgii lub termoablacji (np. przy wnęce nerkowej).
5. Inne sytuacje:
Przerzuty zlokalizowane w przestrzeni zaotrzewnowej, w pobliżu ważnych struktur anatomicznych,
Guzy nieoperacyjne z powodów medycznych lub anatomicznych.
Przeciwwskazania do NanoKnife – kiedy zabiegu nie można wykonać?
Choć NanoKnife jest bezpieczny i skuteczny, istnieją sytuacje, w których zabieg jest przeciwwskazany.
Bezwzględne przeciwwskazania:
Rozrusznik serca (klasyczny, niewymienialny – impulsy mogą zakłócić jego pracę),
Wszczepione pompy insulinowe lub neurostymulatory, które nie są kompatybilne z procedurą IRE,
Ciężka niewydolność serca lub oddechowa – przeciwwskazanie do znieczulenia,
Zaburzenia rytmu serca (np. częste migotanie przedsionków, arytmie niekontrolowane),
Ciąża – brak wystarczających danych o bezpieczeństwie.
Względne przeciwwskazania:
Rozległe przerzuty nowotworowe – gdy celem nie jest leczenie miejscowe, lecz ogólnoustrojowe,
Zły stan ogólny pacjenta (ECOG 3–4) – obciążenie zabiegiem zbyt wysokie,
Niepewny charakter guza – brak rozpoznania histopatologicznego,
Bliznowacenie tkanek po wcześniejszych zabiegach – utrudniające precyzyjne ustawienie elektrod,
Niemożność przeprowadzenia obrazowania śródzabiegowego (np. przeciwwskazania do MRI/CT).
Możliwe powikłania i skutki uboczne NanoKnife
NanoKnife jest mniej inwazyjny niż klasyczna chirurgia, ale jak każda procedura medyczna – niesie pewne ryzyko.
Najczęstsze, łagodne skutki uboczne:
przejściowy ból w miejscu zabiegu (1–3 dni),
obrzęk tkanek, uczucie rozpierania,
gorączka o charakterze odczynowym (reakcja zapalna),
zmęczenie, uczucie osłabienia przez kilka dni.
Potencjalne powikłania zależne od lokalizacji:
Prostata:
podrażnienie cewki moczowej, trudności z oddawaniem moczu, rzadko: przejściowe zatrzymanie moczu,
u <5% pacjentów: łagodne zaburzenia erekcji (często przemijające),
niewielkie ryzyko infekcji dróg moczowych.
Trzustka:
ryzyko zapalenia trzustki (rzadkie, ale potencjalnie groźne),
uszkodzenie sąsiadujących struktur (np. przewodu żółciowego – bardzo rzadko, jeśli nieprawidłowe ustawienie elektrod).
Wątroba:
podwyższone enzymy wątrobowe (ALT, AST), zwykle przejściowe,
rzadko: krwiak wątroby, zakrzepica żyły wrotnej.
Nerki:
krwiomocz, przejściowe zaburzenia funkcji nerek (rzadko, odwracalne).
Podsumowanie – kto kwalifikuje się do NanoKnife?
| Kryterium | Kwalifikuje się | Nie kwalifikuje się |
|---|---|---|
| Nowotwór zlokalizowany (bez przerzutów) | ✅ | ❌ (uogólniony) |
| Bliskość naczyń i nerwów | ✅ | – |
| Dobry stan ogólny (ECOG 0–2) | ✅ | ❌ (ECOG 3–4) |
| Rozrusznik serca | ❌ (klasyczny) | ✅ (nowoczesny MRI-safe – po weryfikacji) |
| Znieczulenie ogólne możliwe | ✅ | ❌ (ciężka niewydolność) |
Czy każdy może mieć zabieg NanoKnife?
Nie każdy. Kluczowa jest indywidualna kwalifikacja przez lekarza doświadczonego w leczeniu IRE, na podstawie:
obrazowania (MRI, CT, USG),
konsultacji onkologicznej/urologicznej/gastroenterologicznej,
oceny stanu ogólnego pacjenta.
Zgłoś się na konsultację NanoKnife
Jeśli rozważasz zabieg NanoKnife lub chcesz sprawdzić, czy kwalifikujesz się do tego leczenia – zapraszam do kontaktu.
Prowadzę kwalifikacje do zabiegów IRE oraz współpracuję z ośrodkami wykonującymi procedury NanoKnife w Polsce.
